1. ሁለት ኪዳኖች እሁድ መጋቢት 10

ሀ. በእግዚአብሔር ዘንድ ለመጽደቅ በእኛ በኩል ምን ዓይነት ስምምነት ያስፈልጋል? መዝሙረ ዳዊት 50:5 ለ. እንዲህ ዓይነት ስምምነት ለማድረግ ምን ዓይነት ዝንባሌ ሊኖረን ይገባል? ኢሳ 1፡18 ሐ. ምን አይነት የቃል ኪዳን አማራጮች ተሰጥተውናል? ዕብራውያን 8፡6-13 የአሮጌዉ ኪዳን ቅድመ ሁኔታዎች ታዘዙና በሕይወት ኑሩ የሚል አንድምታ አላቸዉ። “ሰው ቢጠብቀዉ ኖሮ በሕይወት በሕይወት የሚኖርበትን ስርዓቴን ሰጠኋቸዉ” (ሕዝቅኤል 20፡11፤ ዘሌዋውያን 18፡5)። ነገር ግን “የዚህን ሕግ ቃሎች ያደርግ ዘንድ የማያጸና የተረገመ ይሁን።” ኦሪት ዘዳግም 27፡26። “አዲሱ ኪዳን” የተመሠረተዉ “በተሻሉ ተስፋዎች”—የኃጢአት ይቅርታ ተስፋና የእግዚአብሔር ጸጋ ልብን ለማደስና ከእግዚአብሔር ሕግ መርሆዎች ጋር እንዲስማማ ለማድረግ ነው። ከእስራኤል ቤት ጋር የምገባው ቃል ኪዳን ይህ ነው፤ ከዚያ ወራት በኋላ ይላል እግዚአብሔር ሕጌን በልባቸው አኖራለሁ በልባቸውም እጽፈዋለሁ። . . . በደላቸውንም ይቅር እላለሁ፥ ኃጢአታቸውንም መልሼ አልጽፍም። ኤርምያስ 31:33, 34።”—አበዉና ነቢያት፣ ገጽ. 420፣ 421 (1) [በጸሐፊው አጽንዖት ተሰጥቷል።]

---

2. ኪዳን ለምን አስፈለገ? ሰኞ መጋቢት 11

ሀ. ከፈጣሪያችን ጋር ከመሆን የሚለየን ምንድን ነው? ኢሳያስ 59፡2 ምን ይገባናል? ዘፍጥረት 2:17፤ ሮሜ 6፡23 አዳም በቅጽበት ለሰይጣን ፈተና ተሸንፎ፣ እና እግዚአብሔር አታድርግ ያለውን ነገር አደረገ፣ የእግዚአብሔር ልጅ ክርስቶስ በህያዋንና በሙታን መካከል ቆሞ፡- “ቅጣቱ በእኔ ላይ ይውረድ። በሰው ቦታ እቆማለሁ። ለሰዉ ልጅ ሌላ ፈተና ይሰጠው” ብሎ ሁሉንም ተቀበለ። መተላለፍ መላውን ዓለም በሞት ፍርድ ሥር አስቀመጠ። በሰማይም። “ቤዛ አግኝቻለሁ” የሚል ድምፅ ተሰማ። ኃጢአትን የማያወቀው ለወደቀው ሰው ዘር ሲል ኃጢአት ሆነ። በእርሱ የሚያምን ሁሉ የዘላለም ሕይወት እንዲኖረው እንጂ እንዳይጠፋ እግዚአብሔር አንድያ ልጁን እስኪሰጥ ድረስ ዓለሙን እንዲሁ ወዶአልና። ክርስቶስ የንግሥና ልብሱን እና የንግሥና አክሊሉን አውልቆ፣ በሰማያት ሁሉ ላይ ያለዉን ስልጣኑን ተወ። ድክመቶችን ሁሉ እንዲሸከምና የሰውን ልጅ ፈተና ሁሉ እንዲቋቋም አምላክነቱን በሰው ልጅ አለበሰው። እሱ የሀዘን ሰው ነበር ሀዘንን ጋር የሚያወቅ። እርሱ ስለ መተላለፋችን ቈሰለ ስለ በደላችንም ደቀቀ። የሰላማችን ተግሣጽ በእርሱ ላይ ነበረ፣ በእርሱም ቍስል እኛ ተፈወስን። በእርሱ ድህነት ባለጠጎች እንድንሆን ስለ እኛ ድሃ ሆነ። ለእኛ የመላእክትን ስግደት ትቶ ወደ ምድር በመምጣት የካህናቱንና የገዥዎቹን ስድብና ክስ ተቀበለ።”—The Signs of the Times, June 27, 1900 ለ. አምላክ ይህን የሞት ፍርድ ለማስወገድ ገና ከመጀመሪያው ምን ዝግጅት አድርጓል? ኢዮብ 33:24፤ እንዲሁም 1ኛ ዮሐንስ 4:19፤ ራእይ 13፡8። ስለመዳናችን የተነደፈዉ ዕቅድ ቀደም ብሎ የታሰበበት እንጂ አዳም ከወደቀ በኋላ የተጠነሰሰ አይደለም። “ምስጥርን መግለጽ ከጥንት ጀምሮ ተሰዉሮ የነበረዉን” ይላልና። ሮሜ 16፡25። ይህም ዘላለማዊ የሆነዉን የእግዚአብሔርን ዙፋን መርሖች ለማሳወቅ ነዉ። ከመጀመሪያዉም እግዚአብሔርና ክርስቶስ ስለሰይጣን ክህደትና በሰይጣን አሳሳችነት የሰዉን ወድቀት ያዉቁ ነበር። እግዚአብሔር ኃጢአት ይኖር ዘንድ አላዘዘም። ዳሩ ግን ኃጢአት እንደሚመጣ አስቀድሞ ስላወቀ የመዳኛ ዘዴ ቀየሰ። ለዓለም የነበረዉ ፍቅር ታላቅ ከመሆኑ የተነሳ አንድ ልጁን አሳልፎ ለመስጠት ቃል ገባ “በእርሱ የሚያምን ሁሉ የዘላለም ሕይወት ትሆንለት ዘንድ” ዮሐንስ 3:16።— የዘመናት ምኞት፣ ገጽ. 12.

---

3. የሴቲቱ ዘር ማክሰኞ መጋቢት 12

ሀ. ያ የቀደመው እባብ ዲያብሎስ በኤደን የመጀመሪያዎቹን ወላጆቻችንን ባታለለ ጊዜ አምላክ ለሰው ልጆች ተስፋ የሚሰጥ ምን ቃል ገብቷል? ዘፍጥረት 3፡15 የእኛ ተፈጥሯዊ ዝንባሌዎች በእግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ ካልታረሙ በቀር በዉስጣቸዉ የስነ ምግባርን (ሞራል) ሞት ዘሮችን የያዙ ናቸው። ከእግዚአብሔር ጋር በሙሉ ቁርኝት እስካልሆንን ድረስ፣ ራስን መውደድን፣ ራስን ማስደሰትን፣ እና የኃጢአት ፈተናን ያልተቀደሰ ውጤት መቋቋም አንችልም።”—Testimonies for the Church, vol. 8, pp. 315, 316 ለ. ይህ የሴቲቱ ዘር ማን ነው? ዘፍጥረት 22:18፤ ገላትያ 3:8፣ 16፤ ዕብራውያን 2፡14 የመጀመሪያው የወንጌል ስብከት ከተሰበከበት በኤደን ገነት የሴቲቱ ዘር የእባቡን ራስ እንደሚቀጠቅጥ ከተነገረበት ጊዜ አንስቶ ክርስቶስ መንገድ፣ እዉነትና ሕይወት መሆኑ ጎልቶ ታይቷል። በአዳም ዘመን አቤል የአዳኛችን ደም ምሳሌ የሆነዉን በግ ደም ለእግዚአብሔር ባቀረበ ጊዜ የሱስ መንገድ ነበር። ክርስቶስ አበዉና ነቢያት የዳኑበት መንገድ ነዉ። ከእግዚአብሔር ጋር ለመገናኘት የምንችልበት ብቸኛዉ መንገድ እርሱ ነዉ።”—የዘመናት ምኞት፣ ገጽ. 699፣ 700 ሐ. አብርሃም ለኃጢአት ይቅርታ ከክርስቶስ በቀር በሌላ በማንም አላመነም፤(ገላትያ 3፡6-8) ታዲያ የእንደዚህ አይነት እምነት ውጤቱ ምን ነበር? ኦሪት ዘፍጥረት 26፡5 የክርስቶስ በመስቀል ላይ መሞቱ፣ የሞት ሥልጣን ያለውን የኃጢአት መስራች የሆነውን መጥፋትን አረጋግጧል። ሰይጣን ሲጠፋ ወደ በክፉ የሚፈትን አይኖርም፤ የኃጢያት ክፍያው ፈጽሞ መደገም አያስፈልገውም፤ እና በእግዚአብሔር ዩኒቨርስ ውስጥ ሌላ አመፅ አደጋም አይኖርም። በዚህ የጨለማ አለም ውስጥ ብቻዉን ከሀጢያት የሚከለክለው በሰማይም ኃጢአትን ይከላከላል። የክርስቶስ ሞት አስፈላጊነት በቅዱሳንና በመላእክት ዘንደ ታይቷል። ዓለም ከተፈጠረ ጀምሮ የታረደው በግ ከሌለ የወደቁት የሰዉ ልጆች በእግዚአብሔር ገነት ውስጥ ቤት ሊኖራቸው አይችልም። እንግዲህ የክርስቶስን መስቀል ከፍ ከፍ ማድረግ አያስፈልግምን?መላእክት የእግዚአብሔርን ልጅ ስቃይ ከመመልከት በቀር ራሳቸዉን እንኳን በኃጢአት ከመዉደቅ ለመጠበቅ አስተማማኝ (ብቁ) አይደሉምና ለክርስቶስ ክብርና ዉዳሴን ይሰጣሉ። የሰማይ መላእክት ከክህደት የሚጠበቁት በመስቀሉ ብቃት ነው። ያለ መስቀል ከሰይጣን ውድቀት በፊት ከነበሩት መላዕክቶች የበለጠ ራሳቸዉን ከክፉ ለመጠበቅ ማድረግ የሚችሉት ነገር አይኖራቸዉም። የመላእክት ፍጹምነት በሰማይ ወድቋል። የደስታ ገነት በሆነችው በኤደን የሰው ፍጽምና ወድቋል። በምድርም ሆነ በሰማይ ደኅንነት የሚፈልጉ ሁሉ ወደ እግዚአብሔር በግ መመልከት አለባቸው።”—The SDA Bible Commentary [E. G. White Comments], vol. 5, p. 1132.

---

4. የቃል ኪዳኑን ማጽደቅ ረቡዕ መጋቢት 13

ሀ. ምንም እንኳን ይህ ቃል ኪዳን ከአዳም ጋር የተደረገ እና ለአብርሃም የታደሰ ቢሆንም፣ መቼ ነው የሚፀድቀው - እና ስለዚህ አዲስ ወይስ ሁለተኛው ቃል ኪዳን? ዕብራውያን 9፡16 ምንም እንኳን ይህ ኪዳን ከአዳም ጋር ተገብቶ ለአብርሃም ቢታደስለትም፤ ነገር ግን እስከ ክርስቶስ ሞት ድረስ መጽደቅ አይችልም ነበር። የደህንነት ፍንጭ በመጀመሪያ ከተሰጠ አንስቶ ኪዳኑ በእግዚአብሔር ተስፋ እዉን ሆኖአል። በእምነት ተቀባይነት ቢያገኝም ነገር ግን በክርቶስ በጸደቀ ጊዜ አዲስ ኪዳን ተብሎ ይጠራል።”—አበዉና ነቢያት፣ ገጽ. 419 (1) [በጸሐፊው አጽንዖት] ለ. እስከ የሱስ ሞት ድረስ ካልጸደቀ፣ በመስቀል ፊት ለነበሩት የሰማያዊው ንጉሥ ልጆች እንዴት ይሠራል? ዕብራውያን 6፡13-18 “ሁለተኛዉ” ወይም “አዲሱ” ኪዳን በክርስቶስ ደም የጸደቀዉና አብርሃማዊዉ በመባል የሚታወቀዉ ነዉ። ኪዳኑ የታተመበት ደም የፈሰሰዉ ከመጀመሪያዉ ኪዳን ደም በኋላ በመሆኑ ይህን መጠሪያ አግኝቷል። አዲሱ ኪዳን በአብርሃም ጊዜ የጸደቁ እግዚአብሔር በገባዉ ቃል ኪንና መሃላ መሆኑ እሙን ነዉ “እግዚአብሔር ከቶ ሊዋሽ አይችልም፤ እርሱ በሁለት በማይለወጡ ነገሮች … ብርቱ መጽናናት እንድናገኝ አድርጎአል።” ዕብ 6:18ን አንብብ።——አበዉና ነቢያት፣ ገጽ. 420 (1)ቃሉ የታመነ ነዉ። ተራሮች ይፈልሳሉ፥ ኮረብቶችም ይወገዳሉ፥ ቸርነቱ ግን ከሕዝቡ አይለይም፥ የሰላሙም ቃል ኪዳን አይወገድም። ድምፁም ተሰምቷል፡- “በዘላለም ፍቅር ወድጄሻለሁ” (ኤርምያስ 31፡3)። "በዘላለም ቸርነት እምርሃለሁ" (ኢሳይያስ 54:8) እግዚአብሔር ለጥርጣሬና ለጥያቄዎች መንስኤ የሆኑትን ሁሉ ከሰው ፍርሃትና ድካም ለማስወገድ ራሱን ዝቅ አድርጎ በእምነት ወደ እርሱ የደረሰውን የሚንቀጠቀጥ እጁን የሚይዝ መሆኑ ይህ ፍቅር እንዴት አስደናቂ ነው? እና እርሱ በብዙ ማረጋገጫዎች እና ዋስትናዎች እንድንታመን ይረዳናል። በመታዘዛችን ሁኔታ ላይ አስገዳጅ ስምምነት አድርጎናል፣ እና በራሳችን የነገሮችን መረዳት ሊገናኘን ይመጣል። ከባልንጀሮቻችን የተሰጠ ቃል ኪዳን ወይም ቃል ቢመዘገብም አሁንም ዋስትና ያስፈልገዋል ብለን እናስባለን። የሱስ እነዚህን ሁሉ ልዩ ፍርሃቶች አጋጥሞታል፣ እናም የገባውን ቃል በመሐላ አረጋግጧል፡- “እግዚአብሔርም የተስፋውን ቃል ለወራሾች አብዝቶ ሊገልጽ ወድዶ የምክሩን የማይለወጥ መሆኑን በመሐላ አጸና። . . . ጌታችን በተስፋዎቹ ላይ ያለንን እምነት ለማጠናከር ከዚህ በላይ ምን ማድረግ ይችላል?”—That I May Know Him, p. 262

---

5. የልብ ጠረጴዛዎች ሐሙስ መጋቢት 14

ሀ. በክርስቶስ በመስቀል ላይ በከፈለው መስዋዕትነት ምን እድል አግኝተናል? ዕብራውያን 9፡15 ለ. በእግዚአብሔር ፊት ያለንን ሀላፊነት በምንገመግምበት ወቅት እግዚአብሔር ለእያንዳንዳችን በግል ምን ተማጽኖ ያደርጋል? 2ኛ ቆሮንቶስ 6፡2 በድንጋዮቹ ገበታዎች ላይ የተጻፈዉ ተመሳሳይ ሕግ በመንፈስ ቅዱስ አማካይነት በልባቸዉ ገበታ ላይ ተጻፈ። የራሳችንን ጽድቅ ለመመስረት በመሄድ ፋንታ የክርስቶስን ጽድቅ መቀበል ይኖርብናል። የእርሱ ደም ኃጢአታችንን ያስተሰርይልናል። ታዛዥነቱም ስለ እኛ ተቀባይነትን ያገኛል። ይህ ሲሆን በመንፈስ ቅዱስ የታደሰዉ ልብ “የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ” ያፈራል። በክርስቶስ ጸጋ በልባችን የሚጻፈዉ የእግዚአብሔር ሕግ ታዛዥ ሆነን እንኖራለን። የክርስቶስ መንፈስ ስለሚኖረን እርሱ እንደተራመደ እንራመዳለን። ክርስቶስ በነቢዩ አማካይነት እንዲህ ሲል ስለራሱ ተናግሮአል “አምላኬ ሆይ ፈቃድህን ላደርግ ወደድሁ ሕግህም በልቤ ውስጥ ነው” መዝሙረ ዳዊት 40:8። በሰዎች ጋር በነበረበት ጊዜ ደግሞ እንዲህ ብሏል “የላከኝ እርሱ ከእኔ ጋር ነዉ፤ ምን ጊዜም የሚያስደስተዉን ስለማደርግ ብቻዬን አልተወኝም። የዮሐንስ ወንጌል 8፡29።ሐዋርያው ጳውሎስ በአዲሱ ኪዳን በእምነትና በሕጉ መካከል ያለውን ግንኙነት በግልጽ ተናግሯል። እንዲህ ይላል፡- “እንግዲህ በእምነት ከጸደቅን በእግዚአብሔር ዘንድ በጌታችን በየሱስ ክርስቶስ ሰላምን እንያዝ” “እንግዲህ ሕግን በእምነት እንሽራለንን? እግዚአብሔር ይከልከል፡ ሕግን እናጸናለን እንጂ።” "ከሥጋ የተነሣ ስለ ደከመ ለሕግ ያልተቻለውን፥ እግዚአብሔር የገዛ ልጁን በኃጢአተኛ ሥጋ ምሳሌ በኃጢአትም ምክንያት ልኮ አድርጎአልና፤ እንደ መንፈስ ፈቃድ እንጂ እንደ ሥጋ ፈቃድ ባንመላለስ፤ በእኛ የሕግ ትእዛዝ ይፈጸም ዘንድ ኃጢአትን በሥጋ ኰነነ።” ሮሜ 5:1፤ 3:31፤ 8:3፣ 4።”—አበዉና ነቢያት፣ ገጽ. 421፣ 422 (1)

የግል የግምገማ ጥያቄዎች አርብ መጋቢት 15

1. ከእግዚአብሔር ጋር ቃል ኪዳን ከመግባት ጋር በተያያዘ ምን ገጠመኞች አጋጥሟችኋል? 2. አዳም ኃጢአት በሠራ ጊዜ እግዚአብሔር የተዘጋጀው ለምንድን ነው? 3. አምላክ የሚመጣውን መሲሕ ያለማቋረጥ የሰዎች አእምሮ እንዲይዝ ለማድረግ የትኞቹን ምሳሌዎች ተጠቅሟል? 4. አብርሃም በአዲሱ ቃል ኪዳን ሥር እንደነበረ እንዴት እናውቃለን? 5. ከፈጣሪህ ጋር ምን አይነት ቃል ኪዳን ወይም ስምምነት ለማድረግ ተዘጋጅተሃል?