Ubwa Ntanshi
Ulusuba Lunono 29
1. ABASAMBI BAKWA KRISTU
a. Bushe bantu ba musango nshi aba batatu abetwa ba “Yakobo” abo abakwete ubwampano na Kristu – kabili pali abo nani untu twakwata ukwishibisha? Mateo 10:2, 3; 13:55.
b. Lumbulapo utushita tumo utwaibela, uto Yakobo munyina wakwa Yohane, akwete pamo na Yesu. Luka 8:51–55; Mateo 17:1, 2; Mako 14:32–34.
“Yohane, mwana Zebedee, ali pa basambi bantanshi babili pa bakonkele Kristu. Ena pamo na munyina Yakobo bali pe bumba lya ntanshi abashile fyonse pa mulandu fye wa mulimo wakwe. Mu kusekelela bali shile amayanda yabo ne fibusa pakutila babe na wene; balikwete ukwenda no kulanda na wene; baleba nankwe be-ka fye mu n’ganda, na mukulongana kwa cinabwingi. Alekwata ukutalalika umwenso wabo, ukubapokolola ku masanso, ukwangusha ukucula kwabo, ukubwesulushamo icikonko cabo, kabili mukuteko mutima na muku-nakilila alebafunda, mpaka imitima yabo ya moneka ukwapana no mtima wakwe, kabili na mukubilima kwa kwa kutemwa kwabo baishilekwata ukufwaisha ukuba pepi-pei nankwe mu bufumu bwakwe. The Desire of Ages, p. 548.
“Mupepi na pa bwingililo bwe bala, alishile bonse kano fye abasambi batatu epela, no kubeba ukupepela palwabo na wene. Ena pamo na Petro, Yakobo, na Yohane, aingilele muli iyi ncende umushali cakupumfyanya. Aba abasambi batatu, ebali bacibusa abapepipepi. . . . Na mu bulwi bwakwe ubukalamba, Kristu alekabila ukubapo kwabo ukuba apepi na wene. Inshita ishingi baleba nankwe muli uku kuibeleleka kwa mapepo.”—Ibid., p. 686.
Ubwa cibili
Ulusuba Lunono 30
2. UKUNWA ULUKOMBO
a. Londolola ibutukilo lyantanshi ilya kwa Yakobo, mwana Sebede, pamo na munyina, Yohane. Mako 10:35–38.
“Peshuko fye lyonse ilingapelwa Yohane ena alefwaya icifulo cakuba uwa cibili na kapususha, na Yakobo alefwaisha ukucindamikwa ukupitila ukuba mupepi sana na wene. .
“Nyina ali ni kakonka wa wakwa Krstu kabili ali kwete uku mupyuingila na maka yakwe yonse. Mu kuba ne citemwiko cakwata nyinefwe na pakuba uwapimpa pa bana bakwe abaume, abakumbilwe aba bana abaume ici-fulo icabucindami mu bufumu ubupya. Pali ici ico akwete alibakoseleshe ukulacicilomba.
“Ena pamo na bana bakwe babili abaume balishile kuli kristu, ukutila asuminishe icakulomba cintu imitima yabo yapampamike.
“ ‘Bushe cintu nshi mulefwaya ukutila ine mucitile? Efyo abepwishe.
“Nyinabo alyaswikw atile: ‘Suminisheni ukutila aba bana baume bandi babili umo akekale ku kwa kulyo elyo naumbi ku kwa kuso, mubufumu bobe.’
“Kristu alikwete ukuteko mutima na bena, takwete ukwebaula bukaitemwe bwabo ubwakufwaya ukuba pa mulu wa bamunyina. Alibelengele imitima yabo no kwishiba ukushika kwa kufwaisha ukwakuipalamika kuli-wene. Ukutemwa kwabo teuku ukwaba fye ukwa bu muntu; nangula kwalimo no ku koweshiwa kwa calo mu nshila ya buntu, uku kwali kwakufuma ku kamfukumfuku ka kutemwa kwa kupususha kwakwe. Tali no ukbebaula, lelo ku bakoselesha no kubalopolola. Atile kuli bene:’Bushe ulukombo nde nwenako kuti mwan-wenako, kabili no lubatisho ndebatiwako kuti mwabatishiwako? Baleibukisha amashiwi aya aya kutinya, ayalesontelela ku kweshiwa kwakwe no no kucula, nomba nangu cibe ifi ba mwaswike mukupama abati: ‘kuti twacita,” bali abakucipenda ngo bucindami icakulangisha icumfwila cabo ukupitila mu ku kumako kuli fyonnse ifyali no kuponena shikulu wabo.
“ ‘Muli mucishinka fye muli no kunwena mulukombo lwandi, no kubatishiwa kulubatisho ulondi no ku-batishiwako,’ efyo nao abebele; kuntanshi yakwe kwali ulupanda mucifulo ca cilongwe, abakutinya babili aba-nankwe umo ku kwa kulyo no mubiye ku kwa kuso.”—The Desire of Ages, pp. 548, 549.
b. Nga filya fine fye Kristu asesemene, finshi fya citike kuli Yakobo na munyina, Yohane, panuma shikulu na sendwa naya ku mulu? Imilimo 12:1, 2; Ukusokolola 1:9.
“Yohane Na yakobo bali no kwakanako amacusho yakwa shikulu wabo; umo e wantanshi ukulofiwa ku lu-panga; no mu nankwe e wakwete ukushipikisha mu mesho pali bonse pa nshita ntali, na ku musebanya, pamo no kupakaswa.”—Ibid., 549.
Ubwa citatu
Ulusuba Lukalamba 1
3. NANI ALEMBELE KALATA [YAKOBO]?
a. Bushe ifya putwamo fyalondolola shani Yakobo, mwana Alufeo – umo pa bekumi na babili (Nomba te uyu Yakobo mwana Sebede munyina Yohane)? Mako 15:40.
“Mateo Levi Kason kasonkesha, untu aitilwe ukufuma mu mukubomba kwa makwebo, uwali mubomfi waba Roma, na Simoni uwa ku zeroti, uwa umalala; uwabilima, uwaisubila, uwaisulamo inkumbu Petro, na munyina Andrew; Yuda umwina Yudeya, uwacenjela,uwailuka, kabili umunkalwe; Philip na Toma, abacishinka kabili abakwata ukufwaisha nomba abafina imitima pa kumfwa; Yakobo uwali pesammba na Yuda, abashalummbwike pali ba munyina, nomba abaume ba bulamba, abashibwelamo na mufilubo pamo na mucishinka ca mukati; Natanaeli, umwana wa citetekelo kabili uwacetekelwa, na balefwaisha ukuba pa mulu kabili abali ne mitima iya citemwiko ba mwana sebede. Education, pp. 85, 86.
b. Mulandu nshi camonekela ukutila kalemba wa nkalata yakwa Yakobo - (e tilwa ngo mutumwa wakwa kristu apo aiishibe fye shikulu) - kuti aba ni munyina wakwe mu kufyalwa mulupwa na Kristu. – kabili ubulondoloshi bwa kuilondolola umwine bulanga shani ukutila umubelo wakwe wali kwete ukucinjishiwa no lwambu lwakwa shikulu? Yakobo 1:1 (icipande ca ntanshi).
“Kristu alikwete ukukanwa na bamunyina; pantu tali nga bena. Alibombele mu kwangusha ukucula fye konse uko akwete ukumona, kabili na muli ici alikwete ukushuka. Akwete fye impiya ishinono ishakupela nom-ba alepela ica kulya cakwe ica mupina bwakwe kuli abo nao amwene ukutila bali mubukabilo ukucila pali wene. Ba munyina ba mwene ukutila ulwambu lwakwe lulekwata ukususha ulwambu lwabo; pantu ilyo balesosela mubunkalwe abapina, mu kulaponya imipashi mukusosa iyo balekwata uku kumanya, kristu ena aba e bo ate-menwe , kabili alesosa amashiwi ya cikoseleshi kuli bene. Nga, cakutla ali pakati kabalupwa lwakwe tapali efyo alecitapo, alecita mu mutalalila kabili mu bumfisolo apo engapela ukucita, ukulapela abo abali abapelelwa abo ale e sha ukwafwilisha, ulukombo lwa menshi yatalala, no kubika mu minwe yabo ifilyo fyakwe.”—This Day With God, p. 59.
c. Ni mu musango nshi Paulo alangishe umucinshi kuli Yakobo, mu nyina wakwa YesuGalatia 1:17–19; Imilimo 21:18.
Ubwa Cine
Ulusuba Lukalamba 2
4. UKULONDOLOLA AMAFYA YAMO MUKUTAMBALALA
a. Cinshi cisokolola ukutila Yakobo, munyina Kristu, ali muntu wa lwambu pa cilye icikankala ica ci-longanino mu cilonganino cantanshi? imilimo15:5, 6, 13, 19, 20.
“Pali ici ca citike Yakobo amoneke ngo wasalilwe nga umo uwa kusabankanya pa kusondwelela kwa bubus-alo ubo bafikilepo mu cilye. Kwali kusosa kwakwe ukwakutila ifunde ya kusefya, maka maka icipope ca kus-embululwa, ukutila tafwile ukubikwa pa bena fyalo atemwa ukushingamikwa pali bene. Yakobo afwaishe uku-bika pa malangulushiya ba munyina wakwe ne cishinka icakutila, mukupilibukila kuli Lesa, abena fyalo tabapangile ukupilibuka ukukalamba mu mekashi yabo elyo no kutila kufwile kwaba ukucenjela sana mukukanabacusha ne fya kupapusha pamo ne fipusho fya kutwishikamo ifyabamo fye ubukankala ubunono, e pali banashiwa mukukonka Kristu.”—The Acts of the Apostles, p. 195.
b. Bushe cinshi ca ishibikwe kuli bonse—nomba icali kulanda umwali icilubo—uko kwa sushiwe pal-walala na Yakobo pa mulimo abombele pali ici icilye? Mateo 16:18.
“Yakobo e watangilile pali ici icilye, no busalo ubwakwe ubwa kulekelesha, bwali, ‘Eico uukulanda kwandi kwakutila , twicusha abo abena fyalo abakwata ukupilibukila kuli Lesa.’
“Ici caisalile ukulanshanya. Pali ici twalikwataukusushha isambililo ilya pampamikwa ne cilonganino ca ba Roma ilya kutila Petro e mutwe wa cilonganino. Abo, ababa nga ba Papa, abasosa ukutila e mpyani shakwe, takwata umufula wa calembwa pafyo baitunga. Tapaba fye nangula cimo mu mweo wakwa Petro icapela in-sambu sha kuitunga ukutila ena alikwete ukusumbulwa ukucila pali ba munyina ukuba nge nkonkani ya wapu-lamo. Nga cakutila abo abalandwa ukuba impyani shakwa shakwa Petro bakwete ukukonka ica ku mwenako cakwe, nga balikwata lyonse ukuba abakumfwa fye bwino ukuba abalingana na bmunyina.”—Ibid., pp. 194, 195.
“ Kapususha tapele umulimo wa mbila nsuma kuli petro eka fye. Pa nsnshita iyakonkelepo mukubweshake-shapo amashiwi ayo alandile kuli Petro , ayalandile umulungikila ku cilonganino. Kabili yamo yene ilyo ali po ayalandile na ku batumwa bakwe nga beminishi ba mubili wa basumimini. Nga cakutila kritu alipele amaka ayaibela kuli umo ffye pa basambi ukucila pali bambi, nga tatwasanga apo baleumanina ilingi fye pa wali no kushala umukalamba pakati kabo. Nga bakwete fye ukunakila kubufwayo bwakwa shikulu wabo, no kucindika fye uyo uyo ena akwete ukusala.”—The Desire of Ages, p. 414.
Ubwa cisano
Ulusuba Lukalamba 3
5. ISRAELI WAKWA LESA
a. Ni kuli bani uko uyu kalata alembelwa—kabili akwata shani ukukuma bonse abo abapokelela Yesu ngo mupusushi? Yakobo 1:1 (icipande ca pakati); Galatia 3:27–29.
“Pakati ka kakwa Israeli wakwa Lesa pali no kupendelwa abengi abo abashali ba kumubana wakwa Abra-hamu umwalola ukufyalwa kwa ku mubili.”—Prophets and Kings, p. 367.
“Umweo wakwa kristu wa pa mpamike bukapepa umo umushaba ukucila kwa bantu, bukapepa umo ab Yuda na bena fyalo, abantungwa na basha, bakwata ukuminkana capamo muli bumunyina, abalingana kuntanshi yakwa Lesa.”—Testimonies for the Church, vol. 9, p. 191.
“Ubwina Kristu bulalenga ubwampano ubwakosa pakati kakwa shikulu no musha, imfumu na bantu itungulula, kakumba wa mbila nsuma elyo no mubembu uwasulwa uyo uwasanga ukusambwa ku lubembu muli Kristu.”—The Acts of the Apostles, p. 460.
b. Mu busesemo, bushe lishina nshii lyapelwa kuli Israeli wa kulekelesha—kabili calondololwa shani icibelesho cabo umusango cikabelamo ilyo Kristu talaisa? Ukusokolola 7:4.
“Mukwangufyanya twaumfwile ishiwi lyakwa Lesa nga menshi ayengi , ilyatupele ubushhiku na kashita ka kwisa kwakwa Kristu. Abashila aba mweo, 144,000 mu mpendwa, balishibe no kumfwa ubupilibulo bwe shiwi, elyo aba bifi bena batontonkenye ukutila cali fye cibulukuto kabili icinkuma. . . .
“Ba 144,000 bonse baali abakomenenwa kabili mukwikatana ukwafikapo, pa mpumi shabo pali amashiwi ya kwa Lesa , Yerusalemu mupya, no lutanda ulwabekesha apali ishina ilipya ilya kwa ‘yesu’. Pa mulandu wa mimonekele yesu iyansansa kabili iya bu mushilo, ababifi balikalipwe, kabili balibutukile pali ifwe mubukali ukuti babike iminwe yabo pali ifwe mu kutuposa mu cifungo, elyo tukakwata ukwimya amaboko mu mulu mwi shina lyakwa shikulu, bali no kupona panshi ngo wafwa. Lilya elyo Isunagoge lya kwa Shetani likeshibo kutila kanshi Lesa alitutemenwe ifwe fwe balesambana amakasa, no kuposhanya umo no munankwe mu citomono ca mushilo, kabili bakesa no kushinshimuna pa makasa yesu.”—Testimonies for the Church, vol. 1, p. 59.
Ubwa Mutanda
Ulusuba Lukalamba 4
IFIPUSHO FYA KU YASUKILA CILA UMO MU KUBWEKESHA
1. Bushe ni musango nshi Yakobo, mwana sebede, aishile kwata ukukula, ukwakwisaba sana mu cipasho chakwa kristu?
2. Nga Yakobo, munyina Yesu citika, nao aishile kwata ukukula, ukwakwisaba mucipasho cakwa Kristu?
3. Fishinkanshi mufyalembwa ifilanga ukutila Petro tali mutwe pa batumwa?
4. Nga Paulo alondolola shani ubwampano no kulingana kwa bena Kristu bonse?
5. Chinshi chilangilila ukucimfya ukwafikapoukwa kwa Israeli wa ku mupashi uwa kwa Lesa?