1. UBWAFYA BWA MBELA/MUBELO Ubwa Ntanshi Ulusuba Lukalamba27

a. Londololaka imbela imo iya mucalo iyaba iyaseka iyo twingaisanga tulecitako naifwebene, limbi ukwabula nokwilukako. Ykobo 2:1–4. “Ababusu bafwile fye ukutangatwa mu kuposeshako amano nge fintu fye twingacita ku bakankala. Uyu umusango wa kulacindika abakankala elyo nokulasula kabili noku kana lasakamana ababusu mulandu ku cinso ca kwa Lesa. Balya ababa abashingulukwa nefintu fyonse ifikabilwa mu bwikashi, atemwa ababa abakutashiwa nokusansamushiwa necalo pamulandu wakutila baba abakankala, tabacumfwa mu myeo yabo ica kukabila uku-langulukilwako nokumfwilwa uluse pamo nge fyumfwa balya abantu abo ubwikashi bwabo bwaba fye bwa kucululuka mu kushomboka nokubulisha.”—Testimonies for the Church, vol. 4, p. 551.“Nangu cakuti Kristu aali umukankala mu masano ya kumulu, Aicitile ukuba umubusu pakutila mu bubusu Bwakwe emo ifwe tukwatile ubukankala. Yesu acindike abapina ukupitila mu kubula atemwa ukwikala ub-wikashi bwabo. Tulingile ukusambilila ku mulumbe wa kwa Yesu pafyo tulingile ukusakama ababusu.”—Ibid., p. 550. b. Bushe finshi tufwile fye ukwilukako pa lwa abo abengaba abapina ku fyuma fya muli cino calo lelo ababa abakankala mu citetekelo? Yakobo 2:5.

---

2. UKUMONA /UKWILUKA KWA KU MUPASHI ELYO NOMULINGANYA Ubwa Cibili Ulusuba Lukalamba 28

a. Londololeni umusango uwa wamisha untu Yesu abomfeshe pa kusambilisha pa cikumine ukwafwa ababusu. Mark 14:3–9. “Bamo balasenda umulimo wa bu kapekape ukucila mu cipimo icakutila balafika na kukucena abali mu kukabila ubwafwo ukupitila mu kubafwa ukucilamo. Ababusu telyonse baba abakutulukusha nga fintu balingile ukucita. Nangu cakutila tatulingile ukukana basakamana nokubasha fye balecula, balekabilwa ukusambilishiwa ukulaibikilishapo nokuyafwa abene.“Umulimo wa kwa Lesa taufwile ukubikwa pa mbali pa mulandu fye wakutila tulefwaisha ukwafwa aba-busu. Pa nshita imo Kristu apele ku basambi Bakwe icismbililo icinkankala nganshi pa lwa uyu mulandu. Ilintu Maria apongolwelele amafuta pa mutwe wakwa Yesu, Yuda uwaiswilemo ulunkumbwa abomfeshe amashiwi aya kulangulukilako ababusu, nokuilishanya pali ico cintu ena amwene ukutila konaulafye indalama. Nomba Yesu alisuminishe ici ica citilwe, nokutila: ‘Mulandunshi walashupila uyu umwanakashi? Nabomba umulimo uusuma pali Ine.’ ‘Noko konse kuntu iimbila nsuma ikakwata ukubilwa mwisonde fye lyonse, neci cintu acita cikalalandwapo mu kulamwibukishishako.’ Ukupitila muli ici tulefundwa ukutila Kristu alingile ukupelwa umu-cinshi ukupitila mu ku mupatwilako pa mbali pafyo twakwata ifyo ifyaba ifyawamisha nangu ifyacindamisha. Nga cakutila twalemenenafye mu kupwisha ukukabila kwa babusu, nishi twasha umulimo wa kwa Lesa insansal-ila. Tapakabe icikacula pali ifi fibili nga cakutila bakalama Bakwe babomba umulimo wabo, nomba umulimo wakwa Kristu euntu tufwile ukutangisha.”—Testimonies for the Church, vol. 4, pp. 550, 551. b. Muli Israeli wa kukale, bushe mubelo nshi wali uwakabilwa kuli abo abaleba niba kapingula? Levi 19:15; Amalango 1:17; 10:17. c. Pali lelo, ni munshila nshi muntu bonse ababa mu butungulushi bwa cilonganino balingile ukusambil-ililamo ukubomfya ici cipope? 1 Peter 1:17; Kolose 3:25. “Abo abakwata ukusuntinkanya ukutemwa pamo nokufwaisha kwabo ku muntu umo atemwa babili, nokubabisha ukucila pali bonse abashala, tabalingile ukutwalilila ukuba mu cifulo ca butungulushi nangu pamo. Uku ukuipatwilapo ku lubali lwesu mu nshila iishasanguluka bamo abo twingaipakisha nabo pamo, nokusula abashala abashilimuka kabili abakwete na katina ka kwa Lesa, kabili abo ku cinso Cakwe balependwa ukuba abamutengo uwakulisha, balalufyanya kuli Lesa. Cilya cintu Lesa Apenda ukuba ica cindamisha naifwe tufwile ukucipenda cimocine. Akakufwala aka mupashi wa bupete nokufuka efyo Lesa apenda ukuba ifya mutengo uwakulisha ukucila pa kuyemba fye kwa kunse, ukuiyemfya kwa kunse, ifyuma, nangufye mucinshi wa muca-lo.”—Ibid., vol. 3, p. 24.

---

3. UKULAPANGA IMISANGO IYAWAMISHA Ubwa Citatu Ulusuba Lukalamba 29

a. Bushe kwebaula nshi kuntu Yakobo alepela ku basumina ukukuma ku kulemenenafye ku bunonshi bwa fyuma fya muli cino calo-kabili mulandu ici cibelele mulandu uwakakata? Yakobo 2:6, 7. “Lesa alekupenda iwe ku cinso ca bantu na ba malaika ukuti uli mwana Wakwe; upepe pakutila wileta umusebanya ‘kwishina lintu wainikwako.’ Yakobo 2:7. Lesa nakutuma mwisonde ngo mwiminishi Wakwe. Muli consefye ico ulecita ufwilefye ukusokolola ishina lya kwa Lesa. Uku ukupapata kuleita iwe mu kukwata umubele Wakwe. Tawingacindika ishina Lyakwe, tekuti umwiminineko ku calo, kamofye ilintu wakwata uku-langisha mu bwikashi bobe umweo nomubele umo winefye untu Lesa akwata. Neci kuti wacicita fye ukupitila mu kupokelela icikuku nobulungami bwa kwa Kristu.”—Thoughts From the Mount of Blessing, p. 107. b. Bushe ni munshila nshi fye imo twinge kwatilamo ukucimfya mu kuba abeminishi ba kwa Kristu abalungama? Romans 2:11; Amapinda 23:7. “Kwata ukuposeshako amano mu kusambilila umubele wa kwa Kristu umwali bulesa nobuntu, nokulaipusha lyonse-lyonse wemwine, ‘Bushe fintu nshi Yesu engaba uwakucita nga cakutila Ewali muncende ndimo?’ Ici ecifwile ukulalingilako umulimo obe. Wilaesha nelyolimo ukuya isansha pakati ka bantu abo imicitile na mashiwi yabo fyalafupula ibutukilo lyobe ilya kucita icalungama, atemwa ukukowesha kampingu obe. Wicita nelyo cimo pakati ka bashakwishiba, mu musebo, mukati ka myotoka, mu nganda, ico icili nokumonekamo ububi nangu ulubembu nangu fye ni mu musango uwacepesha. Cilabushiku ulekwata ukulacitapo cimo icakula lundulula, ukuyemfya, elyo nokulawaminisha bwino umweo untu Kristu ashita nomulopa Wakwe.“Lyonse fye ulekwata ukutungululwa necipope, tekumyumfwile fye ya mubili. Ulepindulula ukubilimuka nobukali bobe ubwa cifyalilwa mu kulabisha ubupte pamo nokunakilila. Wilaitumpa mu kusosa pamo nemicitile iyabulamo umucinshi. Pamilomo yobe peesha ukufuma amashiwi ya mipulwe. Nangu fye matontonkanyo yesu tayafwile ukusuminishiwa ukulalanguluka pa fyalubana. Yalingile fye ukupindululwa mu maka, ukuletwa muli bu nkole ku cumfwila ca kuli Kristu. Yalenge ukulatontonkanya pa fintu ifya mushilo. Lyena, ukupitila mu cikuku ca kwa Kristu, yali nokuba ayasanguluka kabili ayatuntulu.“Tulekabila ukwiluka pafyo uku kwata amatontonkanyo ayalungama ya kwata ukuwamya umubele wesu. Ubucingo bumo fye [mu kukana bembuka] ku muntu fye onse ku kwata ukutontonkanya ukwalungama. . . .“Sambilila ukukwata umubele uwakulalandila abanobe ubusuma. Ulelemenena pa mibele imo iisuma iya abo mwampana nabo, nokulaesha ukulamona ifilubo nokufilwa kwabo pamo ngo tuntu tumo utwacepesha.”—The Ministry of Healing, pp. 491, 492.

---

4. UKUKWATA UMUBELE WA KU BUFUMU Ubwa Cine Ulusuba Lukalamba 30

a. Bushe cintu nshi amalembo ya mushilo yakomailpo nga cimo mucishinka fye icaba icakabilwa nganshi mu citetekelo cesu ica bwina Kristu-kabili mulandu nshi? James 2:8. “Bakafundisha wa mapepo abengi bafundisha ukuti ukupitila mu mfwa yakwe Kristu alifumyapo ifunde, ecalenga nomba abantu baliba fye abantungwa mu kukana nakila ififwaya ifunde. Kwalibako bamo abalilenga ukumoneka kwati likoli ilya bipisha, elyo kabili mu kupusanako kuli bu nkole bwe funde batakisha pa buntungwa ubuli nokusekelelwa mu kupokelela imbilansuma.“Nomba ifi tefyo bakasesesma pamo na batumwa batungile ifunde lya kwa Lesa. David asosele ati: ‘Ndi-nokwenda mu buntungwa: pantu mfwaya amafunde Yenu.’ Amalumbo 119:45. Umutumwa Yakobo, uwakwete ukulemba panuma ya mfwa ya kwa Kristu, atusontelela ku mafunde ikumi ‘nge funde lya bufumu’ kabili ‘ifun-de lya buntungwa ilyafikapo.’ Yakobo 2:8; 1:25. Kasokolola nao, uwalembele panuma ya myaka ukufikafye limbi na ku makumi yasano panuma yakutanikwa kwa kwa Kristu, asosela ipalo pali abo ‘abacita amafunde Yakwe, ukuti benga kwata insambu sha kulyako ku cimuti ca mweo, nokwingilila pa fipata ukuya mu musum-ba.’ Ubusokololo 22:14.”—The Great Controversy, p. 466.“Ilintu umo akwata ukucimbila kuli Kristu, bongobongo wakwe aletwa pesamba lya kulapindululwa ne-funde; nomba ili lifunde lya bufumu, ilisosa ubuntungwa kuli onse fye uwaba muli bunkole. Mu kuba bu umo na Kristu, umuntunse alalengwa ukuba umuntungwa. Ukunakila ku bufwayo bwa kwa Kristu cipilibula ukubweseshamo Ubuntu ubwafikapo mu muntu.“Ukuba necumfwila kuli Lesa ekukwata ubuntungwa bwa kufuma ku busha bwa lubembu, ekulubulwa ukufuma ku malangulushi nemifwaile ya mubili wa cifyalilwa. Umuntu kuti aiminina nga kacimfya umwine, ka-cimfya wa pafyo umubili wakwe ufwaisha, kacimfya wa bamulopwe namaka, pamo na ‘bakateka ba mumfifi aba muli cino calo,’ ukubikpo ‘nemipashi yabubifi iibombela mu fifulo ifyasumbuka.’Efeso 6:12.”—The Ministry of Healing, p. 131. b. Nimunshila nshi ukuba nomusobololo, akapatulula, ukubikapo fye nomutunganya ubi fingabela ifya-konaula bubibubi ubunte bwesu pa lwa kwa Kristu? Yakobo 2:9. “Kuti twailumbwila ukuba ba kakonka ba kwa Kristu, kuti twailumbula ukusumina icinefye conse icaba mwishiwi lya kwa Lesa; nomba uku ukusosafye kweka takwalete ubusuma nelyo bumo ku bena mupalamano besu nga cakutila tatulefilangisha mu kwikala kwesu ukwa cilabushiku. Kuti twaipela amashina ayasumbukisha limbi ukufikafye na mu mulu, nomba tayakatupusushe ifwe nangufye bantu banensu kamofye twasanguka abena Kristu. Icakumwenako icalungama cili nokukwatishapo amaka ayakuletelamo ishuko kwisonde ukucila pa ku-lailumbulafye mu mashina.”—Christ’s Object Lessons, p. 383.

---

5. UKUFUNDISHA MANOMANO MU NKUMBU Ubwa Cisano Ulusuba Lukalamba 31

a. Bushe fintu nshi tufwile ukubika mu matontonkanyo yesu ilyo pa lwesu tulesumbula amafunde ikumi ayakwa Lesa-ukubikapo fye nelintu tuleshimikila ici icine ku nkulo iilekonkapo? Lukalamilandu 11:9; 12:13, 14; Yakobo 2:10–13. “Abapungwe balikwata mu cifyalilwa cabo kulya ukutemwa ukucibondola(ubwanalale); balafwaisha ub-untungwa; kabili balekabila ukumfwikisha ukuti aya amapalo ayashingapimwa yali nokusekelelwa fye ukupitila mu kuba necumfwila kwi funde lya kwa Lesa. Ifunde elibakilila ubuntungwa nokucibondola ukutuntulu. Li-lasontelela elyo nokukanya ifintu fyonse ifyonaula umubele nokucita ubusha, elyo lubali lumbi lipela ubucingo ukufuma ku maka ya bubi kuli balya abalinakila.“Shimalumbo atila: ‘Ndi nokwenda mu buntungwa: pantu mfwaya amafunde Yenu.’ ‘Ifishimiko fyenu nafyofine fyaba ekubekwa kwandi kabili ebampandamano bandi.’ Amalumbo 119:45, 24.“Ilyo tulebombela pa kulungika ububi, tufwile ukuibaka pa kukana wila mu mubele wakulafwailisha ifilubo elyo nokubomfya amashiwi ya kususha. Ukutwalilila mu kususha kulalenga umuntu ukunashiwa nokufulun-ganinako, lelo takupuputula iyo. Mu malangulushi ya bengi, nelingiline kuli balya abakwata ukwiluka bwino, umusango wakubomfya amashiwi aya kususha umwabula inkumbu kuletafye ubusanso. Amaluba tayabalula munshita ya cipupu icakulisha. . . .“Ukwebaula kubombwa fye bwino ilintu uwafilubo umwine akwata ukutungulwilwa mu kumona icilubo cakwe elyo akwata nokufwaya ukulungika icilubo. Ilintu ulu lubali lwacitwa, nomba musonteleleni ku ntulo ya kwelelwa na maka. Esheni na maka yenu uku kana musebanya lelo mubike muli wena icikoselesho nesubilo.“Uyu umulimo ewawamisha, lelo uwayafya nganshi, uwapelwa ku bantunse uku ubomba. Kulakabilwa imi-langwe iisuma, ukwiluka ukuwamisha, ubwishibilo bwa mipangilwe nemitontonkanishishe ya muntunse, elyo necitetekelo pamo nokushipikisha ifya fuma ku mulu, ukufwaisha ukubomba nokulola nokulolela. Mulimo uuli-fye uukankala mumbali fye shonse.”—Education, pp. 291, 292.

AMEPUSHO YA KUPITULUKAMO WEKA Ubwa Mutanda Cinshikubili 1

1. Nangu nshinga kwatisha, bushe finshi mfwile fye ukwilukapo pa lwa bambi abakwete fye ut-wacepesha? 2. Bushe caba shani icayanguka ukukwata ubupofu bwa kulapatulula atemwa amalangulushi yabi pa bantu bamo? 3. Bushe ni mumusango nshi untu imitontonkanishishe yesu iyapusana-pusanako iba iya kukuma kufyo tucita kuli aba bantu? 4. Mulandu nshi ifunde lya kwa Lesa litilwa ukuti lifunde lya buntungwa? 5. Londolola umubele ufwile ukukwata ilyo ulesambilisha abantu abakwata amalangulushi ayalubana.