Ubwa Ntanshi
Cinshi kubili 24
1. “UKULINGA KWA MIPASHI” UKWALUBANA
a. Ni kububi nshi ubukulu ebo tufwile twacenjelako mu maka—kabili mulandunshi? Yakobo 3:14, 15.
“Uyo uwisula umutima wakwe ku malangulushi ya mulwani, no kusuminisha ukulanda ukubi, kabili uwak-wata akalumwa, libili libili ukupilibula ifintu munshila iyabipa, uwita ifi ukuti e ku kutuluka[ukumona] ifya-kuntashi ukwaibela, akapatulula atemwa uku kutuluka mu kumona ukulufyanwa no kwiluka imitontonkanishishe iyabipa iya bambi. A cimona ena ici nge cabupe icaibela icapelwa kuli wena; kabili alaipatula na kuli bamunyina abo afwile ukwampana nabo; alanine no kwikala pacipuna cabupingushi, kabili no kwisala umutima wakwe kuli uyo atontonkanya ukuti aba mufilubo, kwati ena tekuti atunkwe. Yesu alafuma pali wena, kabili no kumusha ukuti engenda munsase sha mulilo isho umwine akosha.
“Mwileka umo pali baimwe a itakishishe ku kupinkana ne cine mukusosa ukuti uyu umupashi waliba uwa fwaikwa pa bombela mu cishinka na ba ncita tubi kabili e musango wa kwiminamo mu kulwilamo icine. Amano yamusango ugu balaya kumbwa abengi, lelo caliba cakufutika kabili umwaba ubusanso. Tacifuma Ku mulu, lelo cisabo ca mutima uyo uusha puputulwa. Intulo ya mano aya ni Shetani. Uyu nkomesha [kashinina] wa bambi e kwata ukuitakishisha no ku kupima kwa mipashi [ukupima imipashi ukwa bufi]; pantu mukucita ifi alefwika imibele yakwa Satana umwingila uwabololoke. Nde milomba, mweba munyinanae, uku sangulula itempele lya mupashi kuli ifi fyonse ifikowesha; pantu fyali ba e ntuntuko ya mushila uwalula.”—The SDA Bible Commen-tary [E. G. White Comments], vol. 7, pp. 936, 937.
Ubwa cibili
Cinshi kubili 25
2. UMUBELE UMWABA SUMU
a. Londolola icifuma mu kalumwa elyo no kulwishanya. Yakobo 3:16.
“Umuntu umo mu mu lukuta nangula mu cilonganino uu suminisha amalangulushi aya bunkalwe ukupitila kusosela aba bwananyina ifyabipa, kuti ayalamusha imibele iyabipisha iya mu mutima wamuntu, noku sabankanya monse ulwambu ulwabipa ulo ulukabomba muli bonse abo aba yampana nakwe. Muli iyi nshila umulwani wa bulungami bonse alakwata ukucinfya, kabili ne fifumamo mukubomba kwakwe kwakulenga ipepo lya mupusushi elyo a papatile abasambi bakwe ukuti bengaba umo nge fyo aba umo na wishi likwata amaka.”—The SDA Bible Commentary [E. G. White Comments], vol. 7, p. 937.
b. Mukupusanako ku mibele ya bantu iyi letwa no mulwani wamyeo yesu, bushe tufwile ukulanshanya shani na bambi? Yohane 13:34.
“Mulapingula bambi, no kulanda pa misango yabo pamofye nemikalile yabo, ne lyo tamwaishiba ififulo bakwata na pamo incito ba bomba. Mumona ifintu kulubali lwenu fye kabili mwaba na baiteyanya ukutwishika nangula ukuseka imikalile yabo, ukwabula ukumona imilandu mu kutambalala ukufuma kumbali shonse. tam-wakwata ubwishibilo bwa milimo ya bambi kabili tamufwile ukumfwa ukuti na mukwata ukushingamwa pa mulandu wa micitile yabo, lelo bombeni umulimo wenu, no kulekela shikulu abantu bambi. Kwateni umupashi mukutekanya, ukubakilila, mumutende kabili mukutekanya ukwa mano, kabili mube abakutotela.
“Mulaba abakwiluka bwangu sana, kabili nga cakuti ishiwi lwasowa ilile tungilila ulubali ulupuseneko ne micitile shenu, mula kalifiwa. Mumfwa ukuti bamipela icilubo, kabili mufwile ukuicingilila mwebene,[ku kusekwa] no kupususha umweo wenu; kabili mukulwisha ukwa cishika kukupususha umweo obe, ula ulufya. Na ukwata umulimo uwa kubomba iwe uwa kufwa kuli buine kabili no kukusha umupashi wa kushipikisha no ku-tekanya.”—Testimonies for the Church, vol. 2, p. 424.
“Bonse abo abapililika no kusekana umo no munakwe baletoba ifunde lwakwa Lesa, kabili baliba ca kukali-fya kuli wena. Taba temwa Lesa kabili tabatemwa na bantu banabo. Mwe ndume ne nkashi, lekeni tu fumyepo ubusali bwaku pinkana no mutunganya kabili no kuilishanya, kabili mwi onaula imishipe shipe shenu isha kunse. Bambi baliba abashupa nganshi icakuti teti muwikishanye nabo. Posesheniko amano kucikumine e fyo cipilibula ukusunga ifunde lyakwa Lesa, kabili ukuipusha nga cakuti ulasunga ifunde nangula ulatoba ifunde. ifi efyo Lesa alefwaya ukuti tu posesheko amano.”—The SDA Bible Commentary [E. G. White Comments], vol. 7, p. 937.
Ubwa citatu
Cinshi kubili 26
3. UKUBOMBELA PAKUNASHIWA
a. Finshi fyalembwa pali abo bonse abatemwa ifunde lwakwa Lesa? Malumbo 119:165.
“Cinfyeni ilangulushi lyakutila ta mulebonfiwa bwino, ukuti balimilufyanya, ukuti umo alefwaya uku kufumyapo nangula uku kucena. Mulamwena ukupitila mu menso yabufi. Satana alamitungulula ku kumona ifintu mumu sango uwalubana.”—Testimonies for the Church, vol. 2, p. 424.
“Icalo calitemwa ulubembu, kabili ca lipata ubololoke, kabili ifi e fyalengele ukuba icilwani kuli yesu. Bonse abakana ukutemwa kwakwe ukwape bakasanga ubwina Klistu ukuba icintu ica kupunfyanya. Ulubuto lwakwa Klistu lulapyanga ifimfi iyo iyifimba imbembu shabo, kabili no kukabila kwa ku fukulula kulaletwa pabwelu. Nomba abo abanakila kulwambu lwa mupashi wa mushilo bala tendeka ukulwishanya abene beka, lelo abo aba-lambatila kulubembu balwishikana ne cine pamo fye nabo abemininako icine.
“Eico ukulwishikana kulapangwa, Kabili naba konka Klistu bala babepesha ukuti e bacusha abantu. Lelo kuba no bwampano pamo na Lesa e kubaletela ubulwani bwa Calo. Balesenda no musebanya wakwa Klistu. Balepita munshila umo umwaendele uwa kwatisha amano pano calo. Lelo temubulanda iyo, lelo mukusekelela, nga cakuti ba likumenye ukupakaswa. Ubwesho bonse ubukali cibombelo cakwa Lesa ku kulopololwa kwabo. Cila cimo cilebalenga ukuba abalinga kumulimo wabo nga ba kubomba nankwe. Cila kulwishiwa kwalikwata icende yakuko mubulwi ubukalamba ubwa bololoke, kabili cila bulwi bu kalundako kunsansa kukucinfya kwabo ukwakulekelesha. Ukubika ici mwilangulushi, ukweshiwa kwa citetekelo cabo pamofye no kushipikisha fikaba ifyakupokelelwa no kwanga mucifulo cakuba no mwenso nangula uku talukako.”—The Desire of Ages, p. 306.
b. Elyo fye twafyengwa, finshi ifyo tuleibukishiwa? Mateo 5:11, 12, 41; 1 Petelo 4:12–15.
“Uyo uwaba mutwe uwa cilonganino, kacinfya mukalamba, kuti asontelela baka konka bakwe ku mweo wakwe, Uku cululuka kwakwe, Ukuikanya kwakwe, amabulwi wakwe, kabili no kucula kwakwe, ukupitila mukusulwa, ukupitila mukukanwa, ukumupumya, ukushentekwa, ukutukwa, ukusekwa, ukubepeshiwa, uku-ninika munshila yakuya ku Kalfali ukufika fye naku kutanikwa, ukuti benga koseleshiwa ukushipikisha ukufika pa cikomo cakupokelapo icilambu caba kwa kacinfya. Ukucifya ukupitila mu citetekelo ne cumfwila kwa lilaiwa. Lekeni tubomfye amashiwi yakwa Klistu ku fitucitikila cila muntu.”—The Review and Herald, July 24, 1888.
Ubwa Cine
Cinshi kubili 27
4. AMANO UKUFUMA KUMULU
a. Cintunshi cimo icakwishibilako amano ayafuma kumulu—kabili ninshi ici cabela icikankala kuli ifwe? Yakobo 3:17 (icipande cantashi); Mateo 5:8.
“Mu musumba wakwa Lesa tamwakengile icikowesha. Bonse abali no kwikala mulya ni abo aba kaba aba sanguluka mu mutima. Muli abo aba lesambilila kuli Klistu, mukaba ukulangishiwa kwa kupata imibele umwaba ukuilekelesha, ukusosa ukushawama, pa mofye nama langulushi aya kolobana. Ilyo Klistu aikala mumutima, mukaba ukusanguluka elyo no kulopolola kwe langulushi pamo no mubele.
“Lelo ama shiwi yakwa Yesu, ‘Balipalwa aba sanguluka mu mitima,’ yalikwata ubu pilibulo ubwashi-ka—teku sangulukafye mu musango icalo caishibilamo bumusangwela, ukufuma kufwalamusha, ukusanguluka ukufuma kulunkumbwa, lelo ukuba uwacishinka mukukabila pa mofye ne mifwaile iyafisama iya mutima, ukufuma ku cilumba no ku ifwaila ifyobe, ukuinasha, ukwabula bukaitemwe, ukuba ngo mwana.”—Thoughts From the Mount of Blessing, pp. 24, 25.
b. Londolola ifyo tufwile uku lolekeshapo muku ipekanishisha kukwisa kwakwa Klistu. 1 Yohane 3:2, 3.
“Mu cibelesho cesu icacila bushiku tulamona ubusuma [bwakwa Lesa] kabili ne nkumbu mukusokoloka kwa kufwaya bwakwe. Tulamwishiba ukupitila mumibele ya Mwana wakwe. Umupashi wa mushilo ulatwala icine cakwa Lesa pamo na uyo atumine, kabili alacisula ku kucumfwikisha elyo na ku mutima. Aba sanguluka umuti-ma bamona Lesa mu cipya kabili mu bwampano ubwa kutemwa, ngo mupusushi wabo; Kabili elyo balemona bu musangwela no kutemwa kwamubele wakwe, bafwaisha ukulangisha icikope cakwe. Ba mona ena ngo mufyashi uulekabila uku kukutila umwana uulelapila, kabili imitima yabo elesulamo icimwemwe icishinga londololwa ka-bili umwaisula ululumbi.
“Uwa sanguluka umutima amona kabumba mu milimo ya kuboko kwakwe ukwamaka, mufintu ifya yemba ifyo ifyapanga umulu. Mu mashiwi yakwe aya lembwa ba labelenga mufikomo ifya tambalala sana ukusokolola kwa luse lwakwe, ubusuma bwakwe, kabili ne cikuku cakwe. ifishinka ifyo ifya fiswa kuba mano naba mucetekanya ala sokololwa ku bana. Ubusuma elyo no bu kankala bwa cine, ico abamano bamucalo teti beluke, filakwata ukusokoloka mukutwalilila kuli abo aba kwata ukufwaisha ukwa kucetekela, ukufwaisha ukwaba ngo kwa mwana ukwakwishiba elyo nokucita ubufwayo bwakwa Lesa. Twishiba icine ukupitila mukuba, ifwe fwebene, abakusendamo ulubali mu mubele wa buLesa.
“Uwasanguluka umutima e kala nga uu li kucinso cakwa Lesa icilemoneka munshita iyo abapela muli cino calo.”—Ibid., pp. 26, 27.
Ubwa Cisano
Cinshi kubili 28
5. IFISUMA IFILEFWAIKWA
a. Panuma ya bumusangwela, lumbulapo ifintu fisano ifilefwaikwa ifyamano ayafuma kumulu- ifyo ifyakuti ngatatukwete ninshi ulwambu lwesu lwaonaika. Yakobo 3:17 (icipande capakati).
“Ulefwaikwa inkumbu, umucinshi, ukunakilla, kabili nokuicefya kwakwa Klistu. Mwalikwata ifintu if-ikankala ifyo ifinga fishiwapo kukubomba umulimo uwasumbukisha ngacakuti mwashishiwa kuli Lesa. Ufwile ukumfwa ukukabila kwa ku palamina aba bwana nyina ne nkumbu kabili no mucinshi, lelo temubukali kabili mubunkalwe. Tamwiluka ubonaushi mucita ukupitila mu mupashi wenu uwa kukalifya kabili uwa citutumuko kuli bena. Ba kakumba munkuta shenu balaba aba kunashiwa, tabakwata no kushipa eko bengakwata nga cakuti mwabapele umucinshi, inkumbu, uku bacetekela, elyo no kutemwa. Ukupitila mu musango wa micitile yenu mwali kwata uku patula imitima shaba bwana nyina kuli imwe, eico bumpanda mano bwenu tabwa kwata ul-wambu pali bena kubusuma.”—Christian Leadership, pp. 6, 7.
“Ngacakuti ifyo mule enekela taficitilwe, mukaba mubusanso ubwa kuba aba kunashiwa, kabili no ku-sakamana, elyo mu kafwaya uku pilibuka. Mufwile ukutaluka kumibele yakususha, iya kutotobesha panshi. Ka-bili ukufumyapo fyonse ifyo ifileta umupashi wakususha. Taciba ica kusekesha Lesa ukuti uyu mupashi wasangwa muli umo pa babomfi bakwe aba kwata icibelesho pa nshite ntali. Caliba icayana kumupungwe, nga cakuti apalwa no bufuke kabili no kuyemba kwa mukati, kukulangisha ukupimpa no kufwaisha; Nomba ilyo ukupimpa umwaba ukutekanya pamo no mupashi wakususha fyakwata ukusokoloka mu mupungwe uyo uwak-wata imyaka iinono iyacibeleshao, tacaba icayana mu kucilishamo kabili icakukalifya nganshi. Tapali necingo-naula ulwambu lwakwe mu kwangufyanya ukucila pali ifi. Uku nakilila, uku fuuka, uku tekanya, uku shipikisha, uku kana kalifiwa bwangu, uku shishimisha fyonse, uku subila fyonse, uku shipikisha fyonse—ifi efisabo ifile-kula ku muti uusuma uwa kutemwa, ico icaba no kukula kwa ku mulu. Ici cimuti, nga cakuti ca lishiwa bwino, kuti calanga ukuba ica bumi lyonse. Imisambo yaciko tayakabole; amabula yaciko taya kabonse. Cabumi pe, ca muyayaya, citapililwa lyonse no mume wa kumulu.”—Testimonies for the Church, vol. 2, pp. 134, 135.
Ubwa Mutanda
Cinshi kubili 29
AMEPUSHO AYA KUYASUKILA CILA UMO
1. Bushe nimufintu nshi emo mfwile ukupingula imifyaile kabili nokwita ici uku mwenekesha?
2. Ni mumusango nshi emo umwata waku susha bambi utoba ifunde lwakwa Lesa?
3. Ilyo imibele iyabipa yatumwa kuli ine, Finshi efyo nfwile ukwibukisha?
4. Bushe cipilibula nshi ukuba aba “sanguluka imitima”?
5. Bushe kuti naba shani uwa kupalamwa—uwa yanguka “ukulombwa”?